Gülsel ŞEN

1-Yanlışlıkla yenilen toksik besin maddeleri
2-Tabiatta bulunan ve besinlere karışabilen toksik besin maddeleri
3-Normal besinlerde bulunan ve özel şartlarda toksik etki gösteren maddeler
4-Hileli besinlerdeki toksik maddeler
5-Besinlere katılan katkı maddeleri

Yanlışlıkla yenilen toksik besin maddeleri

Mantar zehirlenmesi (mycetismus)
En zehirli türleri “amanita ve volvoris” genusu
Klinik olarak iki formu var
a.Akut form-Mycetismus-15 dk. Etki eden zehirli madde kolinerjik bir alkaloidtir. Suda erir ve sirke ile yıkanması önleyebilir. Atropin**
b.Kronik form- Mycetismus choleriformis-6-15h

Amanita phalloides ‘in 50 gr ı öldürücüdür.
A-Amanitine a. alfa b.Beta c. Gamma
B-Phalloidine ve phalloine
Toksinleri bulunur.

Bakla zehirlenmesi (Favizm)
Taze baklanın çiğ ya da az pişmiş tüketilmesi ile şekillenir.
Öz. 2-5 yaş
Tüketilmesinden 12 h
Koklanmasından 6 h sonra reaksiyon gözlenir.
Erikrosit sayısı mm3 de 1 milyonun altına düşer.
G-6 PD noksanlığı (ırsi)

Patates zehirlenmesi
solanum/tuberosum---solanin (glikozidal alkaloid)
Normal patatesin 100 g da 2-10 mg
Olmamış/filizlenmiş 100 g da 600 mg
200 mg ı insanlarda toksik etkili

Zehirli bal
Zerdali çekirdeği
Amigdalin—cyanogenetic bir glikozid
Amigdalin—Glikoz +Benzaldehit+siyanür

Zehirli deniz ürünleri
Bazı balıklarda leu comain toksik maddesi
Tetraodon hispidus--- tetrodotoxin ısıya dayanıklı neurotoksin Tetraodon spadiceus (balon balığı)Legocephalus legocephalus- mavi balon balığı
Zehirli midyeler –4-5 midye yeterli Toksini siyanürden 50 defa kuvvetli
Ciguatera zehirlenmesi-Ciguatoksin ve maitotoksin
Barbunya kolerası(ıchtyootoxism) mayıs-ağustos
Sazan balığı zehirlenmesi—mayıs-haziran


Doğada bulunan ve besinlere karışabilen toksik maddeler

Delice zehirlenmesi—temulin alkaloidi
Burçak zehirlenmesi---Lathyrisme
Datura Stramonium—Tatula bitkisi—hyosoyamine, atropine, scopolamine alkaloidleri
Normal besinde bulunan, özel şartlarda toksik etki gösteren maddeler
Protein—bakteriyel enzim—amino asit--- serbest amin---????
Seratoine, tryptamine, noradrelanin, histamin
Bazı şarapların lt sinde 5-10 mg histamin
Lahana turşusunda 40 mg/lt
Monoaminoksidaz inhibitörü ilaç veya alkol
Hileli besin
Zeytin yağı---madeni yağ, paraffin liquide
Sürgüt etkili, yağda eriyen vitamin

Minerallerin değerlendirilmesini etkileyen bazı bitkisel kaynaklı maddeler

Oksalat------ıspanak, çay----Ca ve bazı iz elementlerin emilimini azaltır.
Fitat-----fındık, fıstık, tahıl vebaklagiller---cinko, demir ve Ca eminilimini azaltır
Tannin----Muz, üzüm,ıspanak, kırmızı şarap, birai çay ---cinko, demir ve Ca eminilimini azaltır
İnce barsak mukazasini etkileyen bazı bitkisel maddeler:
Hemoglutininler
Baklagil ve tahıllar
Lektinler
Baklagil ve tahıllar
Saponinler
soya fasülyesi, karnabahar, ıspanak, patates, patlıcan, elma

Enzim inhibitörleri

Tripsin, kimotripsin inhibe edenler
baklagiller, yulaf, buğday, mısır, pirinç, marul, papates, pancar, şalgam,fıstık
Kolinesteraz inhibitörleri
Çilek, domates, elma, papates, şalgam, patlıcan, karnabahar, lahana, kereviz, havuç, turp, kabak, portakal
Monoaminooksidaz inhibitörleri
baklagiller

__________________
Bulutlar ağlamasa yeşillikler nasıl güler?
Mevlana