Muhittin YILMAZ

Türkiye'de yakında uygulanacağı belirtilen Helal Gıda Standardı üzerine tartışmalar sürerken Müslümanların yaşadığı birçok Avrupa ülkesinde helal gıdaya ilişkin kurallar yürürlükte bulunuyor. İngiliz Gıda Yasası Uygulama Rehberi'nde, kamu görevlilerine yönelik olarak helal gıda standardına yönelik ipuçlarına yer veriliyor.

Türkiye'de yakında uygulanacağı belirtilen Helal Gıda Standardı üzerine tartışmalar sürerken Müslümanların yaşadığı birçok Avrupa ülkesinde helal gıdaya ilişkin kurallar yürürlükte bulunuyor.
İngiltere'de yürürlükte olan Gıda Yasası Uygulama Rehberi'nde yer alan helal gıda standardına göre, kesilecek hayvanın bıçağı bilenirken görmemesi de bulunuyor.
İngiliz kamu görevlilerinin denetim yaparken kullandıkları Gıda Yasası Uygulama Rehberin 'Gıda Yasası Uygulayıcıları için Helal Gıda Konuları' üzerine hazırlanan ekine göre, kesimi İslami kurallara göre yapılmamış, sağlığı bozan, kirli ve tüketim için uygun olmayan etler helal sayılmıyor. Rehberde, son kullanım tarihi' geçen etler de helal olarak nitelendirilemiyor. Bir Müslümanın haram yiyecek satması ciddiye alınıyor, hile ve aldatma olarak değerlendiriliyor.
Rehberde Kur'an-ı Kerim'in diğer maddeler yanında domuz, kan, kokmuş et ve alkol tüketimini yasakladığı, bir gıdanın helal olması için içinde bulunan malzemelerin de helal olması gerektiği belirtildi.
Bir gıdanın helal olması için hazırlama, işleme, arıtma, imalat, paketleme, depolama, ithalat, dağıtım, taşıma, ulaştırma, satış aşamasında başta temizlik diğer koşullara uyulması gerekiyor.

Rehbere göre, helal gıda üretmek isteyen bir girişimci sadece helal gıda standartlarına değil gıda yasalarına da uymak zorunda bulunuyor. Helal gıdalarda şu özellikler aranıyor:

• -Hayvan kesim işlemi sırasında canlı olmalı, kasap İslam şeriatı ve yürürlükteki yasalarla uyumlu biçimde çalışmalı.
• -Yiyecek içinde domuz ya da ürünleri bulunmamalı.
• -Alkol ya da sarhoş edici maddeler kullanılmamalı.
• -Hazırlama alanı ya da aletler helal ya da helal olmayan yiyeceklerde karışık şekilde kullanılmamalı.'
• Denetçilerin taze et konusunda şüpheye düştüklerinde, ilgili Bölge Et Hijyen Hizmet Bürosu aracılığıyla, resmi cerrah veterinerle bağlantıya geçebilecekleri kaydedilen rehberde, kesim işlemiyle ilgili İslami şeriat kuralları şöyle sayıldı:
• '-Hayvanlar tercihen doğal mekanlarından uzaklaştırılmış olmalı.
• -Yemleri hayvan bazlı ürünler içermemeli.
• -Çiftlik ve barınaklardaki hayvanlar usulüne uygun şekilde bakıma tabi tutulmalı. Kesimden önce beslenmeli ve su ihtiyaçları karşılanmalı.
• -Kesimden sonra, yalnızca sağlıklı hayvanların kesildiğine ilişkin inceleme yapılmalı.
• -Kesimhanede hayvanların kesimini, kanını, diğer hayvanlar görmemelidir. Bu, kesim alanının, izleyen işlemden önce temizlenmesini gerektirir.
• -Hayvanlara hiçbir şekilde işkence yapılmamalı.
• -Tüm kesimler belgeli kesimhanelerde yapılmalı.
• -Kasap keskin bir bıçak kullanmalıdır ve hayvanın önünde bilenmemeli. Kesim sırasında çırpınmayı kısıtladığı için omuriliğe dokunmamalı.
• -Kasap her hayvanın kesiminde ?Bismillah Allahu Ekber' demeli.'

Rehbere göre, ambalajsız haram yiyecek helal bir yiyeceğin karşısında duruyorsa, uygun etiketlemeyle ayrılacak. Rehberde, 'Bununla birlikte, helal ve haram yiyecekler arasında herhangi bir dolaylı ya da doğrudan temas (örneğin aynı bıçak ya da doğrama tahtasının kullanılması) helal eti harama dönüştürebilir' denildi.

Görevlilerin helal gıdalar için rutin ve şikayete bağlı denetim yapmaları gerektiği belirtilirken 'Örneğin konserveler arasında yapılan bir denetimde etin domuz eti olduğu ortaya çıkarsa bu bir Müslüman için haram anlamına gelecek, içerik ve etiketleme açısından gıda yasası ihlal edilmiş olacaktır' denildi.
Şu anda helal gıda sertifikası veren az sayıda sistem bulunduğu belirtilirken kimi Müslüman kuruluşların helal gıdalar için şemsiye bir sertifika sistemi oluşturmak için işbirliği yaptıkları kaydedildi.

__________________